Stanowisko Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich 2024
Stanowisko Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich 2023
Stanowisko Rady Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego
Stanowisko środowiska muzealników polskich
Stanowisko Konferencji Dziekanów i Dyrektorów Wydziałów i Instytutów Archeologii Akademickiej w Polsce
Stanowisko Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
Stanowisko Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów
Stanowisko Narodowego Instytutu Dziedzictwa
Stanowisko Instytutu Archeologii UMCS:
Stanowisko Rady Naukowej Dyscypliny Archeologia UAM
Stanowisko Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN
Stanowisko Instytutu Archeologii i Etnologii PAN
Stanowisko Polskiego Towarzystwa Antropologicznego
Stanowisko Stowarzyszenia Historyków Sztuki
Stanowisko European Association of Archaeologists (EAA) | [tłum. PL]

Opinia Rady Legislacyjnej - organu opiniodawczo-doradczego Prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów
Opinia Urzędu Ochrony Danych Osobowych
Opinia Paula Barforda   [English version]
Opinia Marcina Danielewskiego dot. negatywnego wpływu nowelizacji na pracę IPN oraz KŚZpNP
Opinia Marka Florka
Opinia Adama Grajewskiego
Opinia prawna Olgierda Jakubowskiego
Opinia nt. konstytucyjności Olgierda Jakubowskiego:
Opinia Bartosza Skaldawskiego
Opinia Katarzyny Zalasińskiej
Opinia Opinia Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu
Wystąpienie Marcina Danielewskiego na sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu
Wystąpienie Aliny Jaszewskiej na sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu
Wystąpienie Mikołaja Urbanowskiego na sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu

Agnieszka Krzemińska, Polityka: Poszukiwacze skarbów: zmora archeologów. To jak grzybobranie z wykrywaczem metalu.
Marciej Trzciński, Santander Art and Culture Law Review: Kontrowersje wokół nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w zakresie prowadzenia poszukiwań zabytków.
Marcin Danielewski, Mojakruszwica.pl: stanowisko w sprawie wypowiedzi R. Wyrostkiewicza.
Olgierd Jakubowski, Bartłomiej Gadecki, Rzeczpospolita: Archeolodzy kontra poszukiwacze skarbów. Kolejne starcie.
Aleksander Przybylski, TVN24: "Kanarki". Twierdzą, że jest ich nawet 200 tysięcy. Czy 1 maja zupełnie stracą możliwość realizowania swojego hobby?.
Daniel Orzechowski, Super Express (Super Biznes): Chcesz szukać skarbów? Musisz mieć pozwolenie!
Jolanta Szymczyk - Przewoźna, Dziennik Gazeta Prawna: Trwa walka o to, na jakich zasadach będzie można szukać skarbów. Poszukiwacze liczą na weto prezydenta.
Olgierd Maletka, Interia.PL: Zmiany dla poszukiwaczy skarbów mogą zostać uchylone. W Sejmie jest już projekt.
Monika Sewastianowicz, Prawo.PL: Poszukiwanie skarbów znów będzie wymagało pozwolenia.
Olgierd Jakubowski, Ochrona Zabytków: System ochrony dziedzictwa martyrologicznego w Polsce – zarys problematyki
Paul Barford, The European Archaeologist - biuletyn EAA: An App, a Map, and a Reward: Promoting and Enabling Artefact Hunting in Poland
Monika Sewastianowicz, wywiad z Olgierdem Jakubowskim i Jakubem Wittem, Prawo.pl: Pasiak i puszka po cyklonie B – „pamiątki” z obozów w cenie, prawo nie chroni przed nadużyciami
Przemysław Urbańczyk, Gazeta Wyborcza: Ofensywa "detektorystów". Czy Polska stanie się paserem Europy?
Marcin Danielewski, sprostowanie artykułu opublikowanego w Tygodniku Sieci.
Marcin Danielewski, mojakruszwica.pl: Zmiany w ustawie zagrażają naszemu dziedzictwu!
Agnieszka Krzemińska, Polityka: Jak przed wyborami PiS chce się przypodobać poszukiwaczom skarbów
Beata Maciejewska, Gazeta Wyborcza Wrocław: Archeolog pole bitwy rozszyfruje, poszukiwacz skarbów zdewastuje i ograbi
Marcin Danielewski, Business Insider: Grozi nam rabunek skarbów. Oto siedem grzechów głównych nowej ustawy
Mikołaj Urbanowski, Gazeta Wyborcza: Władza wspiera poszukiwaczy skarbów. Naukowcy boją się o nasze dziedzictwo i apelują o pomoc
Marek Florek, Archeologia Żywa: Dlaczego nowy projekt zmian w zakresie regulacji poszukiwań zabytków jest niebezpieczny?
Przemysław Urbańczyk, Gazeta Wyborcza: Alarm dla archeologii: "saperzy" ponownie atakują Sejm!
Bartłomiej Gadecki, Olgierd Jakubowski, Rzeczpospolita: Co na to wszystko Indiana Jones?
Agnieszka Krzemińska, Polityka: Rycie w prawie. Czego chcą poszukiwacze zabytków?
Monika Sewastianowicz, Prawo.pl: Pan Samochodzik vs. poszukiwacze skarbów? - prawo łagodniejsze dla hobbystów i trudniejsze do egzekwowania

Filmy i multimedia prezentujące zniszczenia, będące skutkiem działań nieuczciwych poszukiwaczy są teraz dostępne w zakładce "Kroniki zniszczenia".

Generalna polemika z argumentami zwolenników nowelizacji i poszukiwań skarbów dostępna jest w dziale "FAQ".

Dyskusja nt. nowelizacji na Historykon.pl. Na pytania prowadzącego odpowiada Marcin Danielewski

Wykład prof. M. Trzcińskiego "Problemy ze stosowaniem przepisów karnych w zakresie ochrony dziedzictwa kultury", będący częścią zorganizowanego przez NID cyklu wykładów „Zabytki i prawo”, kompleksowo omawiający zagadnienia prawne związane z ochroną zabytków.

Zezwolenia na poszukiwania zabytków 2009 - 2020

Przestępstwa przeciwko dziedzictwu kulturowemu 2017 - 2022

- Archeolodzy.org
- Dział Nauka Gazety Wyborczej
- Czasopismo popularno - naukowe "Archeologia Żywa"

Przebieg prac:

2Prezydent RP dnia 24.05.2025 podpisał ustawę przesuwającą vacatio legis nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami na 1.01.2027.

Sejm X kadencji: przebieg prac nad projektem przedłużenia vacatio legis wejścia w życie zmian w ustawie o ochronie zabytków (zainicjowanych w 13.07.2023) z dn. 11.03.2025.

Rządowe Centrum Legislacji: przebieg prac nad rządowym projektem przedłużenia vacatio legis wejścia w życie zmian w ustawie o ochronie zabytków (zainicjowanych w 13.07.2023) z dn. 11.03.2025.

Sejm X kadencji: przebieg prac nad poselskim projektem wycofania nowelizacji (zainicjowanej w 13.07.2023) ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dn. 9.04.2024.

Senat X (bieżacej) kadencji: przebieg prac nad poselskim projektem wycofania nowelizacji (zainicjowanej w 13.07.2023) ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dn. 9.04.2024.

Sejm IX (poprzedniej) kadencji: prac nad poselskim projektem nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 13.07.2023.

Senat IX (poprzedniej) kadencji: Przebieg prac nad projektem nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 13.07.2023.

Kluczowe debaty i głosowania:

04.04.2025: Wyniki Głosowanie nr 32 na 32. posiedzeniu Sejmu (druki nr 1132 i 1154). Ustawę uchwalono i przekazano 04.04.2025 Prezydentowi oraz Marszałkowi Senatu.

12.04.2024: Wyniki głosowanie nr 21 na 9. posiedzeniu Sejmu (druki 257, 285 i 285-A). Ustawę uchwalono i przekazano 15.04.2024 Prezydentowi oraz Marszałkowi Senatu.

11.04.2024: Obrady Komisji Kultury i Środków Przekazu po II czytaniu. Komisja zdecydowała o przyjęciu poprawki w świetle której nowelizacja z 13.07.2023 nie będzie odrzucona w całości, natomiast jej wejście w życia zostaje przesunięte o rok na dzień 1.05.2025 (druk 285-A).

10.04.2024: Wobec zgłoszenia poprawki w toku dyskusji nad sprawozdaniem Komisji Kultury i Srodków Przekazu Sejm (18:38)- przy braku sprzeciwu - skierował nowelizację do ponownego rozpatrzenia przez ww. Komisję.

9.04.2024: Komisja Kultury i Srodków Przekazu po pierwszym czytaniu poselskiego projektu "ustawy o uchyleniu ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami" (druk nr 257) skierowała projekt wycofania nowelizacji z 13.07.2023 o do Sejmu jako druk 258. W głosowaniu (15:16) za było 11 głosów, przeciw: 8, 1 głos wstrzymujący.

17.08.2023: wyniki głosowania nr 37 na 81. posiedzeniu Sejmu, Pkt. 17 Sprawozdanie Komisji o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druki nr 3574 i 3582) - ustawa przyjęta i przekazana do podpisu prezydenta RP.

28.07.2023: wyniki głosowania w Senacie (Senat odrzucił projekt poselski, ustawa wraca do Sejmu)

13.07.2023: wyniki głosowania nr 149 na 79. posiedzeniu Sejmu., Pkt. 23 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druki nr 3383, 3479 i 3479-A)

2025.04.03, 18:22 - 19:24, Obrady Sejmu (II czytanie), p. 15 Sprawozdanie Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu o rządowym projekcie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druki nr 1132 i 1154) Poseł - sprawozdawca: Piotr Adamowicz. W dalszej kolejności, w bloku głosowań, po odrzuceniu wniosku o odrzucenie ustawy i skierowaniu ustawy do III czytania w Sejmie, Sejm ustawę przyjął, wydłużając termin vacatio legis do 1.01.2027. Przyjęta ustawa została przedłożona Marszałkowi Senatu oraz Prezydentowi w dniu 04.04.2024. Senat w dniu 9.04.2025 nie wniósł poprawek.

2025.04.03, 10:06-10:29, Obrady Sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu - Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druk nr 1132). Komisja zdecydowała o przyjęciu poprawki w świetle której nowelizacja z 13.07.2023 wchodzi w życie w dniu 1.01.2027 i skierowała projekt do II czytania w Sejmie (druk 1154).

2025.03.19, 11:10-13:20, Obrady Sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu - informacja na temat realizacji ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wraz z propozycjami jej nowelizacji. Komisja skierowała projekt do dalszych prac.

2024.04.17 Obrady Senackiej Komisji Kultury i środków Przekazu: rozpatrzenie ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druk senacki nr 70, druki sejmowe nr 257, 285 i 285-A). Komisja wnosi o przyjęcie ustawy bez poprawek (druk senacki nr 70 A).

2024.04.12, 14:25 - 14:29, Obrady Sejmu (III czytanie), p. 9 Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie ustawy o uchyleniu ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druki nr 257, 285 285-A) . Poseł - sprawozdawca: Barbara Okuła. Sejm ustawę przyjął, odrzucając poprawkę o odrzucenie ustawy oraz przyjmując poprawkę o wydłużeniu terminu wejścia w życie ustawy do 1.05.2025. Przyjęta ustawa została przedłożona Marszałkowi Senatu oraz Prezydentowi w dniu 15.04.2024.

2024.04.11, 10:00-10:44, Obrady Komisji Kultury i Środków Przekazu po II czytaniu. Komisja zdecydowała o przyjęciu poprawki w świetle której nowelizacja z 13.07.2023 wchodzi w życie w dniu 1.05.2025 (druk 285-A).

2024.04.10, 17:07 - 18:39. Obrady Sejmu (II czytanie), p. 9 Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie ustawy o uchyleniu ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druki nr 257 i 285) . Poseł - sprawozdawca: Bogdan Andrzej Zdrojewski. W związku ze zgłoszoną poprawką Sejm zdecydował o ponownym skierowaniu ustawy do Komisji Kultury i Środków Przekazu.

2024.04.09, 13:59 - 15:17. Obrady Komisji Kultury i Środków Przekazu. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o uchyleniu ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druk nr 257) − uzasadnia poseł Jarosław Rzepa. Komisja skierowała wniosek o uchwalenie ustawy przez Sejm.

2023.08.17, 17:18 - 17:20. Obrady sejmu (81): p. 17 Sprawozdanie Komisji o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druki nr 3574 i 3582). Rozpatrzenie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druk nr 3574) - Sejm w głosowaniu nr 37 odrzucił weto senatu bewzględną większością głosów 242 za do 202 przeciw i 1 wstrzymujący się, tym samym ustawa została przyjęta i przekazana do podpisu prezydenta RP.

2023.08.17, 15:03 - 15:08. Obrady (161) Komisji Kultury i Środków Przekazu. Rozpatrzenie uchwały Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druk nr 3574) - Komisja wnioskuje o odrzucenie uchwały Senatu stosunkiem głosów 13:8 przy braku wstrzymujących się.

2023.07.25, 16:30 - 18:00. Obrady Senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu 82. (druk senacki nr 1064, druki sejmowe nr 3383, 3479 i 3479-A: Komisja wnosi o odrzucenie ustawy (druk 1064 A).

2023.07.13, 19:31 - 19.34. Obrady sejmu: p. 23 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami III. czytanie, druki nr 3383, 3479 i 3479-A. [od 19:31]

2023.07.12, 19:45 - 20.10. Obrady Komisji Kultury i Środków Przekazu w sprawie poprawki zgłoszonej w czasie drugiego czytania do projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druki nr 3383 i 3479).

2023.07.12, 16:59 - 17.12. Obrady sejmu: p. 23 Sprawozdanie Komisji o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami II. czytanie, druki nr 3383 i 3479); 5-minutowe oświadczenia w imieniu klubów i 3-minutowe oświadczenia w imieniu kół. [od 16:59]

2023.07.11, 15:05 - 17.12. Obrady Komisji Kultury i Środków Przekazu w sprawie rozpatrzenie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druk nr 3383) - z udziałem przedstawicieli nauki..

2023.07.06, 12:03 - 13:44 Obrady Komisji Kultury i Środków Przekazu - pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami I. czytanie, druk nr 3383 - bez obecności przedstawicieli nauki.

Ustawa zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dn. 4.04.2025.

Druk 1132: projekt przedłużenia vacatio legis wejścia w życie zmian w ustawie o ochronie zabytków (zainicjowanych w 13.07.2023) z dn. 11.03.2025.

Druk 285-A: Dodatkowe sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie ustawy o uchyleniu ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Ustawa uchwalona na posiedzeniu Sejmu w dniu 12.04.2024 po przyjęciu części poprawek). Odpowiadający jej druk senacki: nr 70.

Druk 285: sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu - projekt poselski wycofania nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Projekt poselski wycofania nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Wniosek Senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu o odrzucenie poselskiego projektu nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (druk 1064-A)

Aktualna (po poprawkach sejmowych) wersja nowelizacji w ramach projektu poselskiego, tożsama z drukiem senackim 1064

Obowiązująca ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami